Văn nghệ chào mừng kỷ niệm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9. Ảnh: Q.K

Tháng 8-1945, Nhật đầu hàng đồng minh. Quân đồng minh chuẩn bị kéo vào nước ta để giải giáp vũ khí của Nhật. Thực dân Pháp ráo riết chuẩn bị quay trở lại xâm lược nước ta một lần nữa. Tình thế lúc này là vô cùng khẩn cấp, nhưng cũng là thời cơ ngàn năm có một. Ngày 13-8-1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào (tỉnh Tuyên Quang), trên cơ sở đánh giá tình hình thế giới và trong nước, đã khẳng định: cơ hội tổng khởi nghĩa giành chính quyền đã tới. Tiếp đó, ngày 16-8-1945, Quốc dân Đại hội họp, tán thành chủ trương tổng khởi nghĩa của Đảng và bầu ra Ủy ban Dân tộc giải phóng do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Đây là những chủ trương kịp thời, đúng đắn của Đảng, góp phần trực tiếp cho thắng lợi của cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền.

Hưởng ứng chủ trương đó, nhân dân khắp nơi đã đồng loạt nổi dậy. Ở những vùng xa xôi, dù chưa nhận được lệnh tổng khởi nghĩa, nhưng căn cứ vào tình hình cụ thể và vận dụng Chỉ thị "Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta", các địa phương đã lãnh đạo nhân dân khởi nghĩa. Từ ngày 14 đến 18-8-1945, cuộc tổng khởi nghĩa nổ ra giành được thắng lợi ở nông thôn đồng bằng Bắc bộ, đại bộ phận miền Trung và một phần miền Nam.

Sáng ngày 19-8-1945, hơn 10 vạn đồng bào Hà Nội xuống đường tuần hành thị uy. Cuộc mít-tinh lớn ở Quảng trường Nhà hát Lớn chuyển thành khởi nghĩa giành chính quyền. Lực lượng quần chúng nhanh chóng tỏa ra để cướp các cơ sở chính quyền như Phủ Khâm Sai, Tòa thị chính thành phố, Trại bảo an và các công sở quan trọng khác. Tối 19-8-1945, cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội đã kết thúc, hoàn toàn thắng lợi. Cả thành phố ngập tràn niềm vui, cờ, hoa rực rỡ.

Chưa đầy 10 ngày sau đó, với khí thế như sấm rung, chớp giật, cả dân tộc ta triệu người như một, nhất tề vùng lên giành chính quyền trong cả nước. Ngày 23-8-1945, khởi nghĩa thắng lợi ở Huế và ở Bắc Kạn, Hòa Bình, Hải Phòng, Hà Đông, Quảng Bình, Quảng Trị, Bình Định, Gia Lai, Bạc Liêu... Ngày 25-8-1945, khởi nghĩa thắng lợi ở Sài Gòn - Gia Định, Kon Tum, Sóc Trăng, Vĩnh Long, Trà Vinh, Biên Hòa, Tây Ninh, Bến Tre... Ở Côn Đảo, Đảng bộ nhà tù Côn Đảo đã lãnh đạo các chiến sĩ cách mạng bị giam cầm nổi dậy giành chính quyền. Trong vòng 15 ngày cuối tháng 8-1945, cuộc tổng khởi nghĩa đã giành thắng lợi hoàn toàn, chính quyền trong cả nước về tay nhân dân.

Ở Sóc Trăng, ngày 20-8-1945, Tỉnh ủy tổ chức hội nghị và đề ra nhiệm vụ trước mắt của Đảng bộ là “đưa đại bộ phận quần chúng công - nông vào tổ chức cách mạng theo từng giới, giai cấp, chuẩn bị tiếp quản và bảo vệ các cơ sở kinh tế, văn hóa, xã hội khi giành được chính quyền; đẩy mạnh tuyên truyền, vận động binh sĩ theo cách mạng”. Đảng bộ tỉnh đã vận dụng linh hoạt chủ trương tổng khởi nghĩa của Đảng; kết hợp chặt chẽ giữa chính trị, binh vận, vũ trang, chớp lấy thời cơ, phát huy tinh thần tiến công cách mạng. Vào sáng sớm ngày 25-8-1945, hàng vạn người dân khắp nơi trong tỉnh với hàng ngũ chỉnh tề, giương cao cờ đỏ sao vàng và biểu ngữ tiến vào Dinh Tỉnh trưởng, buộc Tỉnh trưởng Võ Văn Đảnh phải tuyên bố giao chính quyền cho Việt Minh. Thay mặt Ủy ban Dân tộc giải phóng tỉnh, đồng chí Dương Kỳ Hiệp đã tuyên bố trước đồng bào: “Kể từ ngày 25-8-1945, bãi bỏ chính quyền thực dân phong kiến từ cấp tỉnh, quận đến tổng, làng; bãi bỏ mọi chính sách của chính quyền Pháp, Nhật”... Đoàn diễu hành đã hô vang các khẩu hiệu mừng chính quyền về tay nhân dân.

Ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội) lịnh sử, trước cuộc mít-tinh của gần một triệu đồng bào, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ Lâm thời trịnh trọng đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, tuyên bố trước quốc dân và thế giới: Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời (nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam).

Cách mạng Tháng Tám thành công là kết tinh truyền thống đấu tranh kiên cường, bất khuất của dân tộc ta có lịch sử hàng nghìn năm chống xâm lược, là kết quả của 80 năm chống ách thống trị thực dân, trực tiếp là 15 năm đấu tranh của giai cấp công nhân và nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam - Đảng do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám và sự ra đời của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đánh dấu bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc. Nước ta từ một nước thuộc địa nửa phong kiến, trở thành một nước độc lập, tự do, phát triển theo con đường xã hội chủ nghĩa, có quan hệ quốc tế rộng rãi, có vị thế ngày càng quan trọng trong khu vực và trên thế giới. Nhân dân ta từ thân phận nô lệ trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ xã hội. Đảng Cộng sản Việt Nam từ một Đảng hoạt động bí mật trở thành Đảng cầm quyền. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám đã xóa bỏ chế độ phong kiến hàng nghìn năm, lật đổ chế độ thực dân, đế quốc hàng trăm năm, thiết lập nền dân chủ cộng hòa, đưa nước ta bước vào một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.

Tinh thần quật khởi và những bài học lịch sử vô giá của Cách mạng Tháng Tám trở thành động lực tinh thần to lớn, thôi thúc toàn dân tộc ta đoàn kết một lòng, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, tiến hành các cuộc kháng chiến trường kỳ, gian khổ trong suốt 30 năm, đánh thắng các thế lực ngoại xâm, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, thực hiện thống nhất Tổ quốc, đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội.

Sau khi thống nhất đất nước, tinh thần và ý nghĩa quật cường cùng những bài học lớn từ Cách mạng Tháng Tám tiếp tục soi đường, cổ vũ toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách, đạt được những thành tựu to lớn trong công cuộc đổi mới đất nước hơn 30 năm qua, tạo nên những biến đổi to lớn, sâu sắc về kinh tế - xã hội, đưa nước ta bước vào thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

75 năm đã đi qua, nhưng thắng lợi vĩ đại của cuộc Cách mạng Tháng Tám luôn là nguồn cổ vũ mạnh mẽ tinh thần cách mạng và lòng tự hào của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta trong sự nghiệp đổi mới đất nước. Bài học về xây dựng Đảng, chính quyền vững mạnh, về phát huy lòng yêu nước, về đại đoàn kết toàn dân tộc, về nắm bắt thời cơ trong cuộc Cách mạng Tháng Tám vẫn còn nguyên giá trị, đó là nguyên nhân tạo nên sức mạnh giúp cho toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, tạo lòng tin vững chắc vào thắng lợi của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước Việt Nam và quê hương Sóc Trăng.

MINH THƯ