Tôi chọn những đoạn văn hay câu văn hay mà tôi đã đọc được trong sách báo, chịu khó chép lại để dành đọc lại sau này. Những đoạn văn hay không dài nên không mất nhiều thời gian. “Kiến tha lâu đầy tổ”, một thời gian sau quyển sổ ấy đã có nhiều đoạn văn hay, đọc lại thú vị lắm. Công việc ấy cứ được tiếp tục những năm sau này.

Đứa trẻ nào khi đi học mà không ấn tượng với hình ảnh ngày đi học đầu tiên trong cuộc đời. Thời tôi đi học không có buổi lễ khai trường tổ chức rình rang, chỉ gói gọn đơn giản trong lớp giữa thầy và trò nhưng vô cùng ấm áp. Những câu văn của nhà văn Thanh Tịnh rất gần gũi trong ngày đầu tiên đi học mà những đứa trẻ như chúng tôi đã trải qua. Kỳ lạ thay hơn nửa thế kỷ, đọc lại đoạn văn ngày nào bây giờ vẫn thấy hay, lòng bồi hồi xúc động: “Hàng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm hoang mang của buổi tựu trường” (Bài “Tôi đi học”, trong tập truyện ngắn “Quê mẹ” (1941)).

Ngày ấy, trong chương trình giảng văn bậc trung học, học sinh có được học trích đoạn trong tác phẩm “Đoạn tuyệt” của nhà văn Nhất Linh. Nhiều bài học lâu quá tôi đã quên, nhưng tôi rất thích đoạn văn này trong phần 11 của tác phẩm đó: “Một buổi chiều về cuối năm, một buổi chiều êm như giấc mộng, mấy cây thông ở đầu hiên nhà đứng yên đợi gió”. Ôi buổi chiều cuối năm đó có gì đặc biệt đâu nhưng câu văn quá đẹp để lại cho chúng tôi thật nhiều cảm xúc.

Tuy là sổ chép văn nhưng đôi khi tôi ghi lại những bài thơ hay hoặc đoạn thơ hay vào đó. Bước vào khung trời thi ca như bước vào khu vườn đầy hoa thơm cỏ lạ, mỗi đóa hoa có hương sắc riêng... Tôi sưu tầm đủ cả. Ngày nay khi đọc lại, có những bài thơ hồi đó mình thích nay thấy không còn hay nữa. Có lẽ một phần do tuổi tác ngày càng cao nên sự thưởng ngoạn có khác đôi chút chăng? Nhà thơ Chế Lan Viên có 2 câu thơ: “Thơ hay như người đẹp/ Đi đâu cũng lấy được chồng”. Nghệ thuật phải xuất phát từ sự rung động của con tim, “hàng giả” rất khó tồn tại với thời gian!

Tôi rất thích mấy câu thơ của cụ Quách Tấn (1910 - 1992): “Thơ không người thưởng thức/ Mình viết riêng mình ngâm/ Con bướm tìm hương lạ/ Vô tâm mà hữu tâm”. Mấy câu thơ này tôi nhớ rất lâu và rất khó quên vì tìm ra được sự đồng cảm.

Ngày đó, các thầy cô cũng khuyến khích các em học sinh sưu tầm những đoạn văn hay dù trong chương trình không có nêu việc đó. Trên phương diện nào đó sẽ giúp học sinh học văn được tốt hơn.

Ngày nay phương tiện để học tập rất đa dạng, thơ văn có đầy trên internet không phải bỏ công đi tìm kiếm rồi ngồi rị mọ ghi chép mất thời gian. Chỉ cần một cú nhấp chuột là đạt được ý muốn. Thế nhưng có không ít bạn trẻ vẫn không mặn mà với việc đó, thì ra mỗi thế hệ đều có sở thích và cách thưởng ngoạn khác nhau. Mỗi thời mỗi khác, không thể chê trách các bạn được.

Quyển sổ ghi chép những đoạn văn hay vẫn nằm im bao năm nay trong tủ sách của tôi. Thỉnh thoảng, tôi ngồi giở lại từng trang giấy ra xem là biết bao kỷ niệm cũ như sống lại trong lòng. Những ngày êm đẹp của tuổi học trò đã qua đi nhanh chóng, thời ấy đã xa rồi.

TUẤN BA