Đó là phát biểu của Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vương Quốc Nam tại Hội thảo “Giải pháp để có nguồn giống tôm chất lượng cho vụ nuôi năm 2024 trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng” do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Sóc Trăng phối hợp Cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT) tổ chức vào ngày 24/2 vừa qua. Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vương Quốc Nam, diện tích nuôi tôm của Sóc Trăng dù chỉ bằng khoảng 1/3 so với Bạc Liêu hay Kiên Giang và bằng ¼ Cà Mau, nhưng sản lượng thì rất cao, cho thấy mức độ thâm canh rất cao. Chỉ 3 - 4 doanh nghiệp nuôi của tỉnh đã có hàng ngàn hécta, góp phần vào kim ngạch xuất khẩu tôm năm 2023 của tỉnh ước đạt 925 triệu USD/1,5 tỷ USD tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh năm 2023. Với sản lượng cao nên nhu cầu con giống của tỉnh cũng rất lớn, bình quân 19 - 20 tỷ post/năm, nhưng hầu hết là phải nhập từ các tỉnh khác về, còn sản xuất trong tỉnh thì rất ít.

Hội thảo về chất lượng con giống nhận được sự quan tâm của đông đảo người nuôi và các đại biểu. Ảnh: TÍCH CHU

Con tôm phụ thuộc rất lớn vào điều kiện tự nhiên, điều kiện nuôi, giống, vốn, lao động, khoa học kỹ thuật, thủy lợi, môi trường, thức ăn và vai trò quản lý nhà nước. Cho nên việc tổ chức lại sản xuất, thay đổi phương thức tổ chức và liên kết chuỗi sản xuất là hướng đi mang tính chiến lược. Yếu tố đầu vào có thể tăng do tác động từ thị trường nhưng vấn đề quan trọng là phải luôn đảm bảo được chất lượng, hiệu quả của các yếu tố này, bởi nếu không sẽ làm tăng chi phí, giá thành nhưng hiệu quả sản xuất thì không tăng tương ứng, thậm chí còn tiềm ẩn nguy cơ rủi ro lớn cho người nuôi. Thực tế cho thấy, từ tháng 12 năm ngoái đến nay, ngành tôm có những vấn đề rất lớn, nhất là về giống. Phó Chủ tịch UBND tỉnh dẫn chứng: “Vấn đề phát sinh từ đầu vụ nuôi đến nay là tôm thả nuôi chết nhiều, kể cả những doanh nghiệp có farm nuôi lớn, đầu tư trang thiết bị, khoa học công nghệ rất bài bản. Do đó, các bên phải cùng nhau tìm hiểu nguyên nhân để từ đó có giải pháp khắc phục vì tất cả chúng ta đang ngồi trên con thuyền, nên chỉ cần gãy khâu đầu tiên thì sẽ gãy hết”.

Ngành nông nghiệp nói chung và lĩnh vực thủy sản nói riêng luôn có những rủi ro rất lớn. Để người nông dân có sản lượng tôm, thì đòi hỏi công tác quản lý phải thật tốt, từ con giống, môi trường cho đến kỹ thuật, quản lý ao nuôi… Khi có sản lượng sẽ tác động trở lại cung cầu thị trường và giá cả. Phó Chủ tịch UBND tỉnh nêu rõ: “Tất cả chúng ta phải hiểu được quy luật này để có sự điều chỉnh về sản lượng sao cho phù hợp cung cầu. Muốn điều chỉnh sản lượng thì điều chỉnh đầu vào, tổ chức sản xuất, liên kết chuỗi và điều tiết thị trường. Trong đó, giống là vấn đề rất nhạy cảm nên chúng ta cần có sự chia sẻ lẫn nhau vì cả người nuôi lẫn doanh nghiệp sản xuất giống đều mong muốn có được nguồn giống tốt”. Do đó, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị các nhà sản xuất giống cần thể hiện trách nhiệm của mình với các bên trong chuỗi sản xuất để mỗi lô giống đến ao người nuôi đều là giống tốt, sạch bệnh nhằm góp phần nâng cao sản lượng, giảm giá thành và tăng hiệu quả cho người nuôi và cả ngành hàng tôm.

Mùa vụ đã bắt đầu, người nuôi cũng rất quan tâm việc chọn con giống từ các đơn vị cung ứng có uy tín để đảm bảo chất lượng. Ảnh: TÍCH CHU

Liên quan đến các vấn đề phát sinh về chất lượng con giống từ đầu năm đến nay, theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vương Quốc Nam, người nuôi và nhà sản xuất giống phải ngồi lại với nhau, phải có trách nhiệm và sự quan tâm với nhau. “Chúng ta thường nói con giống chiếm 50 - 60% tỷ lệ thành công nhưng thực tế cho thấy là gần như mỗi vụ nuôi thành công đều có sự quyết định rất lớn từ con giống. Nếu chúng ta có giống tốt, kháng bệnh, sạch bệnh thì ít nhiều vẫn có thể vượt qua được điều kiện thời tiết, môi trường, dịch bệnh như hiện nay” - Phó Chủ tịch UBND tỉnh chia sẻ.

Chia sẻ thêm về thuận lợi, khó khăn của ngành tôm, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết, sau nhiều năm nuôi, môi trường đất đã có nhiều biến đổi nên cần thay đổi phương thức nuôi cho phù hợp, nếu nuôi theo truyền thống sẽ không còn hiệu quả. Điều này ai cũng thấy, nhưng vấn đề khó hiện nay là chi phí để đầu tư chuyển đổi mô hình nuôi là khá lớn trong khi nguồn vốn của người nuôi hiện rất hạn chế, việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng rất khó khăn do phần lớn giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của người nuôi tôm đều đã thế chấp ở ngân hàng. Tuy nhiên, ngành tôm nói riêng và thủy sản nói chung có thuận lợi là được Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã xác định đây là lĩnh vực kinh tế mũi nhọn của tỉnh. Chính sự quan tâm đó mà tỉnh đã ban hành nghị quyết về phát triển tôm nước lợ đến 2025 và tầm nhìn đến 2030.

Để tháo gỡ khó khăn cho ngành tôm, trước mắt là vấn đề chất lượng con giống, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị ngành nông nghiệp phải là đơn vị nòng cốt quản lý, kiểm soát tốt chuỗi sản xuất; phải có hướng dẫn, cảnh báo về môi trường, dịch bệnh, thời tiết, con giống… Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vương Quốc Nam chỉ đạo: “Sở NN&PTNT cần tăng cường công tác kiểm tra các cơ sở sản xuất, ương dưỡng giống, vật tư đầu vào khác, kể cả nguồn giống nhập. Khi kiểm tra phát hiện lô hàng nào, doanh nghiệp nào vi phạm thì phải công bố cho người nuôi biết; đồng thời, tạo điều kiện cho các cơ sở, trại giống, công ty giống phát triển nguồn giống tốt ngay trên địa bàn tỉnh”.

TÍCH CHU