Tháng 11/2023, anh Hồ Quang Cua hủy chuyến đi Úc, dù visa đã hoàn tất. Nguyên nhân do lịch trình này khá sát với lịch trình Hội nghị gạo quốc tế lần thứ 15 diễn ra ở Philippines và trong chương trình Hội nghị có cuộc thi gạo ngon mang tính chất quốc tế. Như vậy tâm huyết với thành quả gần 30 năm vẫn nóng bỏng trong suy nghĩ của anh Hồ Quang Cua. Anh tiếp tục mang gạo đi dự thi, dù có lần do không vui vì tiếng thị phi, anh có suy nghĩ “dừng cuộc chơi” thi thố, chỉ lo tiếp tục nghiên cứu nâng cao các tính trội của thành quả đang có, hoàn thiện hơn một sản phẩm hữu ích, đáng quý cho đời. Những ngày cuối tháng 11/2023, tôi chú tâm theo dõi hành trình này. Tôi từng tham dự lần thi năm 2019, cũng tại Philippines, và lần thi đó gạo ST25 đạt giải nhất như mọi người đã biết.

Gạo ST25 sau khi có danh hiệu ngon nhất thế giới năm 2019, đã được sự quan tâm và tìm đến trong cộng đồng người Việt ở các thành phố lớn, có đông người Việt trên thế giới. Một số doanh nhân nhạy bén đã đưa gạo ST25 đáp ứng sớm. Tuy nhiên, gạo ST25 này không có kiểm soát quy trình canh tác chuẩn và gieo trồng trên vùng đất chưa hẳn phù hợp nhất cho dòng lúa này, chất lượng gạo sẽ không đạt mức tốt nhất. Điều này có thể gây nhiễu thông tin, nhiễu lòng tin vì không đáp ứng kỳ vọng của bà con sinh sống xa quê hương, muốn được thụ hưởng sản phẩm đầy tiếng tăm của quê hương, như có thêm chút niềm vui, chút hơi ấm quê nhà.

Mãi tới năm 2023, gạo ST25 do chính nhà anh Cua tổ chức sản xuất, đóng gói, mới có mặt ở vùng Cali (Hoa Kỳ). Còn trước đó là ở Melbourne (Úc). Riêng ở Anh, ở Nhật cũng có gạo ST25 nhưng do các hãng lớn khác tổ chức sản xuất, cung ứng. Tiến trình khá chậm này một phần do năng lực của gia đình anh Hồ Quang Cua, tài chính có hạn, phải từng bước tích lũy, phát triển. Việc này cũng có cái lợi là việc kiểm soát quá trình canh tác, chất lượng lúa gạo tốt hơn, giữ vững chất lượng gạo ổn định hơn.

Anh hùng lao động Hồ Quang Cua (thứ 4 từ trái qua) trình bày quá trình canh tác lúa thơm với đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Ảnh: QUANG BÌNH

Nhằm tạo thêm lợi ích tới nông dân và người tiêu dùng, anh Hồ Quang Cua đã mang lúa ST25 gieo trồng thử nghiệm trên Tây Nguyên. Kết quả qua nhiều vụ đều khả quan. Qua đó giống lúa này đã được cơ quan thẩm quyền cho phép mở rộng vùng gieo trồng và nông dân đón nhận hồ hởi. Giờ đây người tiêu dùng khu vực miền Trung đã biết tới gạo thơm ST25. Riêng khu vực phía Bắc đã có mối quan hệ sớm và gạo ST25 đã có mặt ở Thủ đô từ năm 2019 đến nay và sức tiêu thụ ở đây ngày càng rộng lớn. Riêng khu vực phía Nam, có nhu cầu cao nhất vì dễ tiếp cận hơn.

Sáng ngày thứ ba cuộc hội nghị, tôi có chút hồi hộp chờ công bố kết quả như thông lệ các lần tổ chức thi, và thực ra tôi có niềm tin không nhỏ. Lúc 11 giờ sáng thứ Năm, ngày 30/11/2023, thông tin về, ban tổ chức xướng ba tên Việt Nam, Campuchia, Ấn Độ! Việt Nam thứ nhất, gạo ST25 lần nữa lên ngôi!

Có điều tôi cũng nên nói rõ vì sao tôi có niềm tin trong suy nghĩ về kết quả thi tốt khi cuộc thi chưa diễn ra. Các năm qua, tôi nhiều lần tới khu thực nghiệm lúa ST của anh Hồ Quang Cua ở thị trấn Mỹ Xuyên. Trên cánh đồng tuy không lớn nhưng chia ra nhiều ô nhỏ khá đẹp mắt, lúa nhìn chung xanh mướt nhưng thật ra có tuổi đời không như nhau, và đã nghe anh giới thiệu đặc điểm của các dòng lúa đang khảo nghiệm và về những thành quả đạt được qua các vụ nghiên cứu trước đó. Trong giọng nói anh Cua tôi nghe được niềm vui, sự tự hào, sự tự tin về chất lượng “mới” của gạo ST25, và sự tự tin đó lan tỏa cho tôi, như từng lan tỏa 4 năm về trước. Trong thực tế, quy trình thực nghiệm “hàn lâm” (bài bản, đủ phương tiện) và “dân dã” (thiếu thốn, linh hoạt theo diễn biến) tuy cùng hướng tới chung mục tiêu, nhưng bước đi lại có những khúc quanh không như nhau. Sự bám sát khu thực nghiệm và kết hợp với kinh nghiệm, lẫn sự nhạy bén sẽ giúp có kết quả nhanh và khả quan hơn. Anh Hồ Quang Cua có đủ các yếu tố đó.

Quê hương rất cần những con người đầy ước mơ, nhiệt huyết. Ước mơ, niềm tin là động lực để nhiệt huyết thêm dâng cao. Nhưng khó khăn luôn là thách thức sự kiên trì. Cuộc sống có quá nhiều khó khăn, phức tạp; cuộc sống cũng có rất nhiều người có ước mơ, niềm tin; nhưng sự kiên trì, nhẫn nại bị áp lực cuộc sống hiện thực trì kéo khiến người đi tới đích không có nhiều. Tấm gương nghị lực 30 năm chịu đựng bao vất vả, quyết theo đuổi ước mơ của anh Hồ Quang Cua đang đơm trái ngọt và dâng hiến cho đời một sản phẩm kết tinh tinh túy đất trời, và càng có ý nghĩa, càng đáng quý vì đó là sản phẩm thiết thực cho nhiều tỷ người trên hành tinh.

Khi viết bài này, tôi chợt hồi tưởng và mỉm cười. Khoảng chục năm trước, có người khuyên anh Hồ Quang Cua bỏ công trình nghiên cứu để lo cho cuộc sống gia đình đang đầy khó khăn, nhất là có lúc anh bị nhiều người gièm pha, nói không bột đòi gột nên hồ! Rất may, anh đã trung thành với ước mơ và giữ vững niềm tin của mình! Chúc mừng gạo ST25 lại lên ngôi, chúc mừng anh Hồ Quang Cua và cộng sự! Xuân đang về như đầy màu sắc hơn trong tâm tưởng một con người thầm lặng, nhẫn nại, chăm chỉ, cần cù và cùng cộng sự đã viết lên một trang sáng chói cho ngành lúa gạo quê nhà.

ĐÔNG ĐĂNG