Vai trò quan trọng của Việt Nam với cộng đồng ASEAN

Trên tinh thần chủ động, tích cực và có trách nhiệm, Việt Nam hoàn thành tốt trách nhiệm của một nước thành viên và phát huy vai trò nòng cốt, dẫn dắt, điều phối thông qua việc đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN vào các năm 1998, 2010 và 2020. Việt Nam đã khẳng định vai trò của một thành viên có trách nhiệm trong dẫn dắt và điều phối góp phần xây dựng và thông qua nhiều văn kiện quan trọng, như: Tầm nhìn ASEAN năm 2020, Hiến chương ASEAN, Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN năm 2025 và các kế hoạch tổng thể xây dựng Cộng đồng, các lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN… cùng các kế hoạch triển khai trên từng trụ cột của ASEAN và nhiều thỏa thuận quan trọng khác, nhất là về kết nối và thu hẹp khoảng cách phát triển.

Về vấn đề biển Đông, đây là một vấn đề “nóng” được nhiều nước trong Cộng đồng và trên thế giới quan tâm. Chính vì vậy, Việt Nam đã phát huy tốt vai trò của mình cùng với các nước thành viên tham gia tích cực trong quá trình đàm phán và ký kết Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) giữa ASEAN và Trung Quốc; cũng như đàm phán sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả.

Ngoài ra, với vai trò Chủ tịch Ủy ban thường trực ASEAN (ASC) khóa 34 và Chủ tịch Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF) giai đoạn 7/2000 - 7/2001, Việt Nam đã chủ trì và tổ chức thành công Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 34 (AMM 34), ARF lần thứ 8, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và các nước Đông Bắc Á (ASEAN+3), Hội nghị hợp tác sông Hằng - sông Mekong. Năm 2021, Việt Nam tổ chức Diễn đàn cấp cao ASEAN về hợp tác tiểu vùng vì tăng trưởng bao trùm và phát triển bền vững.

Việt Nam đã khẳng định được vai trò dẫn dắt của mình khi đưa ra sáng kiến về mở rộng quan hệ, thúc đẩy hợp tác giữa ASEAN với các đối tác như: Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+) được hình thành, với thành viên là các nước ASEAN và các đối tác. Việt Nam cũng đảm nhận thành công vai trò điều phối quan hệ ASEAN - Trung Quốc (2009 - 2012), ASEAN - EU (2012 - 2015), ASEAN - Ấn Độ (2015 - 2018) và ASEAN - Nhật Bản (2018 - 2021).

Vị thế và uy tín của Việt Nam trong Cộng đồng ASEAN ngày càng được khẳng định

Trong thời gian qua, Việt Nam được nhìn nhận như một nhân tố tích cực ở khu vực và thế giới, thể hiện thông qua việc đăng cai tổ chức Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) năm 2017, Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều lần thứ hai (năm 2019), tham gia đàm phán, ký kết các thỏa thuận thương mại đa phương lớn, như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại tự do Liên minh châu Âu - Việt Nam (EVFTA) và Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP)... Bên cạnh đó, sự kiện biểu thị rõ nhất cho sự gia tăng vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế chính là Việt Nam trúng cử là Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp quốc nhiệm kỳ 2020 - 2021.

Đảm nhiệm vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp quốc nhiệm kỳ 2020 - 2021, Việt Nam không những góp phần nâng tầm vị thế của ASEAN mà còn nâng cao hình ảnh đất nước. Việt Nam cũng chủ động phối hợp để các văn kiện của Hội đồng Bảo an nhấn mạnh tới vai trò, nỗ lực của ASEAN trong hỗ trợ giải quyết các vấn đề bất ổn của khu vực. Bên cạnh đó, Việt Nam đã đề xuất và vận động tổ chức thành công cuộc họp đầu tiên về thúc đẩy hợp tác giữa Liên Hợp quốc và ASEAN trong khuôn khổ Hội đồng Bảo an. Những kết quả nổi bật này thể hiện trách nhiệm và nỗ lực của Việt Nam đối với ASEAN, nhằm nâng cao vai trò, vị thế, hình ảnh và tiếng nói của ASEAN ở một diễn đàn lớn như Liên Hợp quốc.

Trong ASEAN, vị thế đó không những được thể hiện thông qua các thành tựu về kinh tế, xã hội; văn hóa, xã hội và những đóng góp của Việt Nam đối với ASEAN đã thể hiện thông qua hình ảnh của một quốc gia luôn thiện chí, nhân văn và có trách nhiệm đối với cộng đồng quốc tế. Vị thế của Việt Nam không chỉ được khẳng định trong khu vực mà còn được các cường quốc trên thế giới coi trọng. Việc xác lập quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ lên quan hệ “Đối tác Chiến lược Toàn diện vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững” là một ví dụ, một minh chứng cụ thể cho vị thế quan trọng của Việt Nam trên trường quốc tế cũng như trong khu vực.

Kể từ khi gia nhập ASEAN, Việt Nam đã có nhiều đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của cả khối, từ đó nâng cao được vị thế và vai trò của đất nước trong tổ chức. Những đóng góp nổi bật của Việt Nam trong nhiều năm qua cùng với thành tựu của đất nước trong giai đoạn hiện nay là động lực giúp Việt Nam sát cánh cùng các nước thành viên đóng góp thiết thực vào nỗ lực xây dựng Cộng đồng ASEAN vững mạnh, duy trì sự đoàn kết, thống nhất và phát huy vai trò trung tâm của Hiệp hội, vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển của khu vực.

PHẠM HIẾU - MINH HUY