Châu Thành có 3 dân tộc Kinh, Khmer, Hoa cùng sinh sống với hơn 102.000 nhân khẩu, trong đó dân tộc Khmer chiếm 47,84% dân số toàn huyện. Nếu như thời gian trước đây, đời sống bà con còn khó khăn, vất vả, mức độ hiểu biết và nhận thức pháp luật hạn chế thì nay đời sống vật chất, tinh thần ngày một đổi thay, ý thức chấp hành pháp luật nâng lên. Theo thống kê của ngành chức năng, tình trạng tranh chấp, khiếu kiện vượt cấp giảm dần theo từng năm. Tình đoàn kết xóm làng càng thắt chặt, giúp nhau phát triển kinh tế gia đình, giữ gìn an ninh trật tự và tham gia xây dựng nông thôn mới. Để có được kết quả đó, phải kể đến vai trò hết sức quan trọng của các tổ hòa giải trên địa bàn huyện Châu Thành, đặc biệt là các tổ hòa giải ở các ấp có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống.

Được Phó trưởng Phòng Tư pháp huyện Châu Thành Lưu Quốc Đạt giới thiệu, chúng tôi đến tìm gặp ông Võ Văn Hớn - Bí thư Chi bộ, Tổ trưởng Tổ hòa giải ấp Trà Quýt A, thị trấn Châu Thành, huyện Châu Thành vào những ngày cuối năm. Mặc dù bận rộn nhiều công việc của ấp, nhưng ông Hớn nhận lời gặp chúng tôi. Qua trò chuyện, ông Hớn chia sẻ: "Thời gian qua, Tổ hòa giải ấp luôn quan tâm, theo dõi tình hình đời sống, sinh hoạt trong cộng đồng đồng bào dân tộc để kịp thời có những hỗ trợ, tháo gỡ vướng mắc phát sinh trong cuộc sống. Khi có sự vụ, sự việc xích mích, bất hòa xảy ra, yêu cầu tổ hòa giải xử lý, tổ hòa giải sẽ yêu cầu các thành viên trong tổ trực tiếp tiếp công dân và nhận hồ sơ vào sổ thụ lý, sau đó tìm hiểu sự việc, báo cáo kết quả sự việc và có ý kiến đề xuất. Đối với những sự việc nhỏ thì phân công một số thành viên phụ trách đưa ra hòa giải sớm, tránh kéo dài gây phiền hà và giải quyết kịp thời, hạn chế mâu thuẫn phát sinh thêm. Hàng năm, Tổ hòa giải ấp Trà Quýt A tiếp nhận, đưa ra hòa giải khoảng 10 vụ, chủ yếu các vụ việc liên quan đến tranh chấp đất đai trong thân tộc".

Ông Võ Văn Hớn (bên phải) trò chuyện về công tác hòa giải của ấp trong thời gian qua. Ảnh: KIM NGỌC

Còn Tổ hòa giải ấp An Trạch, xã An Hiệp, huyện Châu Thành cũng làm tốt công tác hòa giải, đặc biệt trong đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn ấp. Ông Cao Minh Huệ - Bí thư Chi bộ, Tổ trưởng Tổ hòa giải ấp An Trạch cho biết, trên địa bàn ấp cũng có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Thời gian qua, Tổ hòa giải của ấp đã giúp hòa giải những vụ việc mâu thuẫn xảy ra giữa bà con người dân tộc thiểu số với nhau. Để hòa giải vụ việc, trước tiên các thành viên tổ hòa giải tìm hiểu cặn kẽ nguyên nhân của sự việc. Sau đó nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của cả hai phía để làm cơ sở hòa giải. Ngoài ra, với những hộ dân tộc thiểu số, các thành viên tổ hòa giải tuyên truyền, giải thích bằng tiếng Khmer để người dân dễ hiểu và tạo sự gần gũi. Nhờ vậy, khi các hộ dân đồng bào dân tộc thiểu số xảy ra mâu thuẫn nhỏ, tổ hòa giải đều hòa giải ổn thỏa, không để phát sinh tranh chấp kéo dài, gây mất an ninh trật tự ở địa phương. Trong những năm qua, Ban nhân dân ấp kiên trì tuyên truyền, vận động nên nhận thức, ý thức thượng tôn pháp luật trong đồng bào Khmer trên địa bàn ấp đã được nâng cao, góp phần rất lớn vào kết quả thực hiện chuẩn tiếp cận pháp luật trong bảng tiêu chí Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.

Trong giai đoạn 2019 - 2022, số vụ, việc dân sự thụ lý tại tòa án là 664 vụ, việc, đã giải quyết 609 vụ, việc, trong đó, tranh chấp tài sản có giá trị lớn, tranh chấp đất đai được hòa giải ở cơ sở là 183 vụ, việc. Số vụ, việc mâu thuẫn phức tạp, tranh chấp tài sản có giá trị lớn, tranh chấp đất đai được hòa giải ở cơ sở tăng 95 vụ, việc so với giai đoạn 2015 - 2018. Tính đến thời điểm này, huyện Châu Thành đã củng cố được 56 tổ/56 ấp, với số lượng là 315 hòa giải viên, cơ cấu mỗi tổ hòa giải từ 3 đến 7 thành viên, số lượng tổ hòa giải phù hợp với từng địa bàn dân cư. Nhờ có các tổ hòa giải mà số lượng đơn thư khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện hạn chế rất nhiều; nhiều cuộc hòa giải không chỉ đem lại cái lý, cái tình hàng xóm, tình nghĩa gia đình, anh em mà còn mang lại sự đoàn kết của bà con trong xóm.

Đồng chí Cao Thùy Thiên Phương - Trưởng Phòng Tư pháp huyện Châu Thành cho biết: “Để đạt được những kết quả trong công tác hòa giải ở cơ sở là nhờ sự quan tâm hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ của Sở Tư pháp, sự chỉ đạo của Huyện ủy, UBND huyện Châu Thành, các cấp ủy đảng, chính quyền cấp xã, sự phối hợp của mặt trận Tổ quốc; sự nhận thức tầm quan trọng của công tác hòa giải ở cơ sở, nhằm giữ gìn sự đoàn kết trong nội bộ nhân dân. Nhờ làm tốt công tác hòa giải ở cơ sở đã góp phần vào việc giải quyết những mâu thuẫn, tranh chấp nhỏ trong cộng đồng dân cư; phòng ngừa, hạn chế vi phạm pháp luật; giữ gìn sự đoàn kết trong nội bộ nhân dân, góp phần bảo đảm an ninh, trật tự an toàn xã hội được ổn định, thúc đẩy kinh tế - xã hội ở địa phương phát triển. Trong thời gian tới, huyện Châu Thành sẽ tiếp tục tăng cường tuyên truyền, phổ biến về hòa giải ở cơ sở nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và toàn xã hội đối với công tác này. Chú trọng nâng cao hơn nữa năng lực cho đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở về cả kiến thức lẫn kỹ năng nhằm đáp ứng nhu cầu giải quyết tranh chấp…”. 

Có thể thấy, thực hiện tốt công tác hòa giải ở cơ sở, đặc biệt là công tác hòa giải cơ sở trong vùng đồng bào Khmer đã đóng góp rất lớn vào quá trình ổn định tình hình an ninh trật tự và sự phát triển của địa phương. Với một đội ngũ làm công tác hòa giải luôn phát huy cao tinh thần trách nhiệm, tính sáng tạo và gần gũi với đồng bào dân tộc thiểu số, công tác hòa giải trên địa bàn huyện Châu Thành sẽ tiếp tục gặt hái được nhiều kết quả hơn nữa.

KIM NGỌC