Ông Nguyễn Văn Hòa, ấp Hòa Quới, xã Xuân Hòa, huyện Kế Sách (Sóc Trăng) là người đầu tiên tại xã Xuân Hòa trồng cây vú sữa tím đào. Ảnh: THÚY LIỄU

Chúng tôi có dịp gặp gỡ ông Nguyễn Văn Hòa, ấp Hòa Quới, xã Xuân Hòa, huyện Kế Sách - người trồng và đặt tên gọi cho trái vú sữa tím đào. Đưa khách tham quan vườn vú sữa đang vào mùa thu hoạch trái, ông Hòa thông tin về “cơ duyên” có được giống cây quý. Năm 2006, ông mua giống vú sữa lò rèn trồng trong vườn nhà, người bán cây giống cho ông 1 nhánh trồng chơi, vì loại vú sữa này trái nhìn lạ mắt. Vườn vú sữa lò rèn sau 3 năm trồng đã cho trái và nhánh vú sữa được cho cũng cho trái cùng lúc. Hình dáng trái tựa như trái đào, thịt trái dày, ít hạt, mùi thơm dịu nhẹ, vị ngọt thanh, năng suất cao. Điểm nổi bật của giống vú sữa này là rất dễ trồng, cây có sức sống mạnh, dễ chăm sóc, không cần tưới nhiều nước cho cây, cây vẫn sinh trưởng tốt và cho trái đạt năng suất cao.

“Nhận thấy đây là giống cây vú sữa quý hiếm và lạ, tôi quyết định chiết nhánh trồng cho diện tích vườn 4.000m². Do không biết tên của trái vú sữa là gì, vì chưa thấy ai trồng, tôi quyết định đặt tên trái là vú sữa tím đào. Ngoài chiết nhánh cây trồng cho vườn nhà, tôi còn chiết nhánh để bán cây giống lại cho bà con nhà vườn lân cận. Hiện tại, vườn vú sữa của tôi cây đã 18 năm tuổi vẫn xanh tốt, năng suất trái năm sau cao hơn năm trước. Với diện tích vườn vú sữa tím đào 4.000m², sản lượng thu hoạch 16 tấn trái/vụ/năm, giá bán được công ty bao tiêu 30.000 đồng/kg, trừ chi phí tôi lời hàng trăm triệu đồng/năm”, ông Nguyễn Văn Hòa thông tin.

Bà Nguyễn Thị Út Em, ấp Hòa Quới, xã Xuân Hòa bộc bạch: “Khi chưa thành lập hợp tác xã, nông dân trồng vú sữa tím đào bán giá không được tốt, thời điểm tết Nguyên đán là lúc trái vú sữa chín rộ, “đụng” nhiều loại trái cây khác nên giá giảm. Tuy nhiên, hơn 3 năm qua khi hợp tác xã thành lập và đi vào hoạt động, vú sữa tím đào được công ty hợp đồng liên kết bao tiêu sản phẩm sau thu hoạch, giá thu mua cao hơn gấp nhiều lần so với giá thị trường. Diện tích vườn của gia đình tôi là 4.000m², sản lượng trái thu về trên 16 tấn/vụ, giá bán dao động từ 15.000 - 25.000 đồng/kg (bán ngoài thị trường), còn bán cho công ty là 30.000 đồng/kg, trừ chi phí lợi nhuận hơn 250 triệu đồng/năm”.

Trái vú sữa tím đào sau thu hoạch có thời gian bảo quản trên 1 tuần, rất thuận tiện để xuất khẩu. “Để tăng thêm diện tích trồng vú sữa tím đào, cung ứng cho công ty xuất khẩu, hợp tác xã đang liên kết với 1 hợp tác xã khác ngoài tỉnh để mở rộng diện tích trồng 10ha. Cùng với đó, hợp tác xã tiến hành vận động thêm nhà vườn có diện tích trồng vú sữa tím đào tham gia vào hợp tác xã để cùng nhau phát triển nhiều hơn nữa trong thời gian tới…”, ông Nguyễn Nhất Trường - Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Hòa Xuân, xã Xuân Hòa chia sẻ.

Hợp tác xã Nông nghiệp Hòa Xuân được thành lập và đi vào hoạt động vào năm 2021, có 19 thành viên tham gia, với diện tích vườn trồng vú sữa tím đào là 10,06ha, vườn vú sữa có tuổi đời từ 8 - 18 năm tuổi, tổng sản lượng vú sữa tím đào hằng năm ước 250 tấn. Nếu như trước đây, đầu ra trái vú sữa tím đào chưa được ổn định thì 2 năm trở lại đây, toàn bộ sản lượng trái vú sữa của hợp tác xã đến mùa thu hoạch (bắt đầu từ tháng 12 âm lịch năm trước kéo dài đến tháng 4, 5 của năm sau) đều được công ty bao tiêu với giá 30.000 đồng/kg và thời điểm nghịch vụ giá được doanh nghiệp nâng lên cao hơn. Vú sữa tím đào có đặc điểm rất quý đó là cây có tuổi thọ cao, thực tế vườn nhà có cây đã 18 năm tuổi vẫn xanh tốt, cho năng suất trái cao.

THÚY LIỄU