Pháp luật quy định, kho vật chứng phải đảm bảo yêu cầu về quy mô, tiêu chuẩn; có đầy đủ các trang thiết bị cần thiết để quản lý vật chứng, tài sản tạm giữ và yêu cầu về an ninh, an toàn, vệ sinh môi trường cùng nhiều yếu tố khác. Vậy mà các cơ quan THADS trên địa bàn tỉnh từ khi thành lập đến nay vẫn chưa được đầu tư xây dựng kho vật chứng mà phải thuê, mướn nhà dân để quản lý vật chứng, tài sản tạm giữ. Do đó, tất cả các yêu cầu, tiêu chuẩn chỉ mang tính chất tương đối và thậm chí không đáp ứng tình hình thực tế, trở thành nỗi lo lắng của các cơ quan THADS.

Chi cục THADS huyện Mỹ Xuyên (Sóc Trăng) không có kho vật chứng, phải thuê 5 phòng trọ để bảo quản vật chứng, tài sản tạm giữ thi hành án. Ảnh: S.M

Theo đồng chí Phạm Huỳnh Côn - Chi cục trưởng Chi cục THADS huyện Cù Lao Dung, hiện kho vật chứng được thuê nhà dân cách đơn vị khoảng 500m và xe 4 bánh không vô được trực tiếp kho (phải đi bộ hoặc đi xe máy vô khoảng 40m) dẫn đến một số bất tiện trong việc vận chuyển vật chứng, tài sản tạm giữ. Gần đơn vị lại không có chỗ để thuê và người dân cũng khá e ngại khi nhà mình cho thuê để làm kho vật chứng. Với lại, diện tích hiện tại của kho khoảng 60m², có thời điểm chỉ cần tiếp nhận thêm tang vật, vật chứng một vài vụ án hình sự thì không có chỗ chứa. Phần lớn vật chứng tài sản là xe gắn máy của những vụ án trộm cắp, tai nạn giao thông. Do kho vật chứng không gắn liền với đơn vị, kết cấu nhà thuê không thể theo tiêu chuẩn nên an ninh là vấn đề mà đơn vị THADS lo nhất.

Mỗi năm, Tổng cục THADS phân bổ nguồn kinh phí thuê kho vật chứng và Cục THADS “rót” về chi cục. Chính vì vậy, đơn vị phải làm hợp đồng thuê kho hàng năm, không dám thuê lâu dài nên dễ phát sinh nhiều vấn đề. Bởi nếu người dân lấy lại nhà thì bắt buộc đơn vị phải di chuyển vật chứng, tài sản tạm giữ đến nơi thuê mới, dễ dẫn đến thất lạc hoặc thay đổi hiện trạng của vật chứng tài sản, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình điều tra, truy tố, xét xử. Cũng mừng, 10 năm qua (2012 - 2022), Chi cục THADS huyện Cù Lao Dung chỉ thay đổi 2 lần thuê kho và đơn vị thường xuyên phải “thuyết phục” để người dân cho thuê lâu dài, dù giấy tờ thể hiện 1 năm. Đôi lúc, chi phí được cấp tiền thuê kho không đảm bảo thực tế, đơn vị phải sử dụng thêm tiền từ kinh phí tự chủ để “bù vào”.

Gian nan về thuê mướn, Chi cục THADS huyện Mỹ Xuyên là đơn vị thấm thía hơn ai hết. Đồng chí Huỳnh Tấn Lực - Chi cục trưởng Chi cục THADS huyện Mỹ Xuyên chia sẻ: “Bao năm nay, trụ sở làm việc, chúng tôi còn không có, phải thuê mướn huống chi là kho vật chứng. Công chức, người lao động đơn vị phải làm việc trong một ngôi nhà thuê chật hẹp, không có chỗ kê đầy đủ bàn, ghế làm việc, nói gì đến các cơ sở vật chất khác đảm bảo cho sự thoải mái. Hiện đơn vị chỉ thuê 5 phòng trọ để cất giữ vật chứng, tài sản chứ không thể gọi là kho. Xưa thì cho rằng không có đất, giờ UBND đã cấp đất nhưng không biết bao giờ đơn vị mới có trụ sở làm việc và được xây cất kho vật chứng”.

Cũng giống như lãnh đạo Chi cục THADS huyện Cù Lao Dung, an ninh về kho vật chứng thuê mướn là sự “ám ảnh” của người làm công tác THADS. Bởi theo luật định, các vật chứng, tài sản niêm phong phải đảm bảo an toàn và được kiểm kê, bàn giao thông tin cụ thể từ chủng loại, số lượng, trọng lượng, đặc điểm... Nếu để mất mát, những người có liên quan chắc chắn phải chịu trách nhiệm, bị xử lý. Do vậy, những vật chứng, tài sản có giá trị được Chi cục THADS huyện Mỹ Xuyên cất giữ thật kỹ nơi khác. Đồng thời, lãnh đạo đơn vị còn phải thường xuyên động viên, khích lệ tinh thần và quan tâm chế độ lễ, tết cho bảo vệ kho, vì bảo vệ kho vật chứng phải “canh ngày, canh đêm”, trách nhiệm khá nặng nề. Việc thuê mướn phòng trọ kết cấu sẽ không đảm bảo sự an toàn, nếu lỡ xảy ra sơ suất, sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình giải quyết án.

Sự lo lắng và khó khăn của các chi cục, người lãnh đạo đầu ngành cũng thấu hiểu nhưng “lực bất tòng tâm”. Đồng chí Nguyễn Văn Uốt - Cục trưởng Cục THADS Sóc Trăng cho biết, hiện nay, chỉ có cục và Chi cục THADS TP. Sóc Trăng có cụm kho vật chứng; Chi cục THADS TX. Ngã Năm được xây dựng kho vật chứng, đi vào hoạt động năm 2022. Còn lại 9 chi cục THADS trên địa bàn tỉnh vẫn chưa được đầu tư xây cất kho vật chứng, phải thuê mướn nhà dân; riêng Chi cục THADS huyện Mỹ Tú, Long Phú tận dụng phía sau đơn vị làm kho vật chứng. Tất nhiên, việc thuê mướn và tận dụng phòng trống để làm kho vật chứng sẽ ít nhiều ảnh hưởng đến quá trình quản lý vật chứng, tài sản tạm giữ trong thi hành án. Bởi công năng, kết cấu không đảm bảo; không nằm trong khu hành chính; vấn đề an ninh và tính rủi ro cao... Lãnh đạo Cục THADS đã liên tục nhiều năm đề xuất về Tổng cục xin xem xét phân bổ nguồn kinh phí để xây dựng các kho vật chứng nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả cụ thể.

Trước khó khăn trên, Cục trưởng Cục THADS Nguyễn Văn Uốt cho rằng sẽ tiếp tục kiến nghị về trên; có dự toán kinh phí hàng năm phù hợp, kịp thời. Đồng thời, mong địa phương có sự quan tâm hỗ trợ và giúp sức kiến nghị về trên để các cơ quan THADS trên địa bàn tỉnh sớm được phân bổ kinh phí xây dựng kho vật chứng, nhằm đảm bảo tốt yêu cầu nhiệm vụ chính trị tại địa phương.

SỚM MAI