Hoạt động thi hành án dân sự trực tiếp tác động đến quyền, lợi ích, tài sản của người phải thi hành án. Do vậy, một số đương sự thường phản ứng gay gắt, quyết liệt và tìm mọi cách để chống đối, cản trở việc thi hành án, làm cho các quyền và nghĩa vụ trong bản án, quyết định chậm được thực hiện hoặc không thực hiện được. Thậm chí, có trường hợp còn lợi dụng khiếu nại, tố cáo để kéo dài việc thi hành án dân sự. Một thực tế “buồn”, có những trường hợp chấp hành viên giải quyết chậm sẽ bị khiếu nại, tố cáo mà giải quyết nhanh cũng bị khiếu nại, tố cáo; người phải thi hành án thường bị khiếu nại tố cáo, người được thi hành án vẫn khiếu nại, tố cáo và người không liên quan cũng thực hiện khiếu nại, tố cáo… Chính vì vậy, cán bộ làm công tác này luôn phải chịu áp lực từ nhiều phía. Riêng cán bộ tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong ngành cũng chịu áp lực không kém, vì thường phải hứng chịu những cơn phẫn nộ vô căn cứ và sự đòi hỏi “xa vời” của đương sự. Một cán bộ phụ trách tiếp dân của đơn vị chi cục thi hành án dân sự cấp huyện chia sẻ: “Lúc mới nhận nhiệm vụ, dù được lãnh đạo và đồng nghiệp đi trước quán triệt nhưng khi trực tiếp làm nhiệm vụ tôi vẫn thấy sốc. Bởi những lời lẽ khó nghe, thái độ bực dọc của đương sự khiến tôi ấm ức...”.

Cơ quan thi hành án dân sự hai cấp phối hợp chặt chẽ các cơ quan hữu quan để vận động, tuyên truyền tự nguyện thi hành án và tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng để tháo gỡ "khúc mắc" của đương sự, nhằm hạn chế thấp nhất việc phát sinh khiếu nại, tố cáo. Ảnh: SỚM MAI

Theo thống kê của cơ quan thi hành án, phần lớn khiếu nại tập trung chủ yếu về cưỡng chế kê biên tài sản, cưỡng chế giao tài sản bán đấu giá; chấp hành viên chậm tổ chức thi hành án, không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, đầy đủ thủ tục thông báo thi hành án. Còn xét theo chủ thể thì những hành vi, quyết định của chấp hành viên trong quá trình tổ chức thi hành án chính là đối tượng bị khiếu nại, tố cáo nhiều nhất. Trong năm 2022, cơ quan thi hành án dân sự hai cấp đã tiếp 70 lượt công dân, thụ lý 19 đơn khiếu nại, tố cáo (17 khiếu nại, 2 tố cáo) và đã giải quyết đạt tỷ lệ 94,74% đơn thụ lý. Phần lớn nội dung khiếu nại không đúng (đã giải quyết xong theo quy định) và có đúng, có sai. Minh chứng như trường hợp khiếu nại của bà L.T.C (huyện Cù Lao Dung) về việc thi hành án dân sự không đúng nhưng vụ việc đã thi hành xong cách đây hơn 7 năm và bà cũng không thuộc đối tượng được khiếu nại, tố cáo liên quan đến vụ việc đó. Chỉ vì thấy đất đai có giá trị nhiều (so với trước) nên khiếu nại “cầu may” cho người thân.

Ngoài những trường hợp cố tình, có những trường hợp khiếu nại do quá nhiều “khúc mắc” trong lòng hoặc thiếu hiểu biết, thật tâm họ cũng không “thích” khiếu nại. Bà Đ.T. Q (huyện Mỹ Xuyên) khóc nức nở khi cầm lá đơn: “Đất của cha mẹ tôi mất để lại, tôi đâu có chiếm của ai. Tòa án tuyên không đúng, thi hành án thì đòi cưỡng chế lấy đất của tôi là càng không đúng… Tôi khổ lắm mới đi khiếu nại, tôi không biết chữ…”. Chỉ vì cho rằng, mình bị oan ức nên bà Q kiên quyết không thi hành án và làm đơn khiếu nại khắp nơi. Thực chất, nhiều đương sự đeo đuổi việc khiếu nại, tố cáo cũng chẳng vui sướng gì; vì họ mất khá nhiều thời gian, tiền của và luôn trong tâm trí nặng nề, mệt mỏi.

Theo đồng chí Bùi Thị Thúy Nga - Phó Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự tỉnh Sóc Trăng, đơn vị đã tập trung chỉ đạo sâu sát để đảm bảo hạn chế tối đa xảy ra các trường hợp khiếu nại, tố cáo, nhất là phức tạp, kéo dài. Đồng thời, xác định giải quyết dứt điểm các vụ việc khiếu nại, tố cáo là trách nhiệm rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín của ngành, cơ quan nhà nước. Xác định rõ nguyên nhân dẫn đến khiếu nại, tố cáo phức tạp và phân loại các vụ việc cụ thể theo các nhóm nguyên nhân khó khăn, vướng mắc cơ bản để đưa ra được các giải pháp khả thi hơn. Ngoài ra, cục còn thường xuyên tổ chức kiểm tra định kỳ, đột xuất về việc giải quyết khiếu nại, tố cáo về thi hành án dân sự và có biện pháp chấn chỉnh, xử lý kịp thời các sai sót, vi phạm.

Cục yêu cầu thủ trưởng các đơn vị thi hành án dân sự phải thực hiện nghiêm việc tiếp công dân định kỳ theo đúng quy định. Chú trọng kiện toàn, bố trí cán bộ có đủ phẩm chất đạo đức, năng lực, am hiểu đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật, có kiến thức về xã hội, hiểu biết tâm lý và tăng cường giáo dục phẩm chất, đạo đức, kỹ năng dân vận cho cán bộ tiếp công dân. Song song đó, tạo điều kiện thuận lợi để người dân thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh về công tác thi hành án. Căn cứ vào đặc điểm, tình hình của địa phương, cơ quan thi hành án dân sự sẽ chủ động phối hợp với cơ quan hữu quan xây dựng kế hoạch tiếp công dân phù hợp và trường hợp cần thiết cử cán bộ tiếp công dân đến tại cơ sở. Đặc biệt, các đơn vị phải khắc phục triệt để những hạn chế trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo bảo đảm giải quyết đúng thẩm quyền, thời hạn và quy định pháp luật…

Việc khiếu nại, tố cáo là điều các cơ quan thi hành án dân sự không hề mong muốn, bởi đó là sự biểu hiện mất niềm tin ở đương sự và cái nhìn thiếu thiện cảm ở các cơ quan hữu quan. Người dân đeo mang việc khiếu nại, tố cáo không đúng dẫn đến mất thời gian và tốn kém tiền của không đáng có. Nhưng muốn hạn chế việc khiếu nại, đòi hỏi phải đẩy mạnh công tác vận động, tuyên truyền, thuyết phục; đảm bảo hoạt động thực hiện đúng trình tự thủ tục và đây là điều mà ngành Thi hành án dân sự đang hướng đến.

SỚM MAI