Người dân đứng trên một con phố có rào chắn trong bối cảnh bạo lực băng đảng leo thang ở thủ đô Port-au-Prince, Haiti ngày 20/3/2024. (Ảnh: Reuters)

Những ngày gần đây, tình trạng bạo loạn ở Haiti ở mức báo động khi xảy ra các cuộc đụng độ ác liệt giữa lực lượng cảnh sát và băng nhóm tội phạm có vũ trang. Nhiều người dân rơi vào cảnh hoảng loạn kinh hoàng.

Trong khi đó, nỗ lực tìm kiếm một giải pháp chính trị vẫn bế tắc. Hội đồng chuyển tiếp của Haiti chưa ổn định, khi đại diện nữ duy nhất của cơ quan này quyết định từ chức hôm 24/3 do những bình luận phân biệt giới. Cuộc thảo luận gay gắt tiếp diễn để chọn người đảm nhận chức Tổng thống Haiti.

Bất ổn an ninh nghiêm trọng bởi các cuộc tấn công mới ở vùng ngoại ô thủ đô Port-au-Prince khiến nhiều nước phải tiến hành sơ tán khẩn cấp công dân. Chính phủ Mỹ ráo riết sơ tán công dân bằng trực thăng, Tư lệnh Bộ Chỉ huy phương Nam (SOUTHCOM) tuyên bố quân đội đã sẵn sàng trong trường hợp Mỹ quyết định tham gia nhiệm vụ an ninh quốc tế tại Haiti.

Quốc gia láng giềng của Haiti là Cộng hòa Dominicana cho biết đang hỗ trợ hoạt động sơ tán của nhiều nước và tổ chức quốc tế. Cuba thông báo sẽ sơ tán công dân bị kẹt ở Haiti ngay khi các chuyến bay được nối lại. Lữ đoàn y tế và nhân sự thiết yếu của Đại sứ quán nước này tại Haiti vẫn tiếp tục làm việc và đang đàm phán với một hãng hàng không để hồi hương an toàn ngay khi điều kiện cho phép. Trung Quốc đã sơ tán an toàn 24 công dân từ Haiti sang Cộng hòa Dominicana và kích hoạt cơ chế bảo vệ lãnh sự để bảo hộ công dân trong cuộc khủng hoảng tại Haiti. Bộ Ngoại giao Pháp cũng thông báo sẽ thuê các chuyến bay đặc biệt cho công dân muốn rời Haiti...

Tình hình nhân đạo tại Haiti cũng ở mức đáng lo ngại, khi 4,97 triệu người trong tổng số 11,5 triệu dân nước này phải đối mặt tình trạng mất an ninh lương thực cấp tính và 1,64 triệu người ở mức độ khẩn cấp. Thung lũng Artibonite, được coi là vựa lương thực của đất nước, bị các nhóm vũ trang chiếm giữ. Theo ông Laurent Uwumuremyi, lãnh đạo chi nhánh tại Haiti của nhóm viện trợ Mercy Corps, các băng nhóm vũ trang kiểm soát gần 90% diện tích thủ đô Port-au-Prince.

Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) cho biết, hoạt động hỗ trợ nhân đạo ở Haiti thiếu kinh phí trầm trọng. Cơ quan này cần 95 triệu USD trong sáu tháng tới để có thể duy trì các chương trình cứu trợ.

WHO không loại trừ tình hình sẽ xấu đi đáng kể trong những tuần tới nếu nhiên liệu trở nên khan hiếm và khả năng tiếp cận các nguồn cung cấp y tế thiết yếu không sớm được cải thiện.

Cụ thể, máu, thuốc gây mê và các loại thuốc thiết yếu đã cạn kiệt, trong khi chỉ một nửa số các cơ sở y tế của thủ đô còn hoạt động. Liên hợp quốc xác nhận đã vận chuyển 800 kg thuốc chữa bệnh đến Haiti bằng đường hàng không, bao gồm túi máu, vật tư y tế, cùng với nhân viên nhân đạo nhằm cứu giúp người dân quốc gia châu Mỹ.

Trong khi đó, ngày càng nhiều người Haiti chạy trốn bạo lực bị các quốc gia láng giềng chặn lại trên đường di cư bất hợp pháp và gửi trả về quê hương.

Trước tình cảnh này Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn (UNHCR) kêu gọi các nước tạo điều kiện và tránh trục xuất người Haiti, bởi có thể đây là những người cần được bảo vệ, đặc biệt là các nhóm đối mặt nguy cơ cao, cũng như những người rơi vào hoàn cảnh bị tổn hại nghiêm trọng do hoạt động của các nhóm vũ trang gây ra.

Haiti đang chìm trong vòng xoáy bạo lực và một cuộc khủng hoảng toàn diện ở quốc gia này gây lo ngại tác động xấu tới an ninh khu vực. Cộng đồng quốc tế đang thúc đẩy việc thành lập một lực lượng đa quốc gia nhằm triển khai tại Haiti. Tuy nhiên, những khó khăn trước mắt khiến sứ mệnh quốc tế giúp đảo quốc Caribe lập lại trật tự còn đối mặt nhiều thách thức.

ANH THƯ/BÁO NHÂN DÂN