Mở đầu bài phát biểu, Bác nói: “Các đồng chí khai hội đã nhiều ngày, đã nghe nhiều báo cáo và đã bàn bạc nhiều. Nay Bác chỉ nêu vài ý kiến sau đây:

Đảng và Nhà nước ta dùng lực lượng của nhân dân để xây dựng cho nhân dân một đời sống ngày càng sung sướng. Đó là chủ nghĩa xã hội.

Muốn tổ chức và phát triển lực lượng xây dựng to lớn của giai cấp công nhân thì cần có công đoàn mạnh và cán bộ công đoàn tốt.

Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Hợp tác xã Hùng Sơn, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên gặt mùa (1954). (Nguồn: Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam)

Ở nhà máy, công trường, hầm mỏ, nông trường, lâm trường, nhà thương, trường học, cơ quan, cửa hàng mậu dịch, v.v. có một số công đoàn làm việc khá và đã thu được thành tích tốt”.

Để chứng minh cho những nhận định về một số tổ chức công đoàn cơ sở làm việc khá, thu được thành tích tốt, Bác đã đưa ra những thí dụ rất cụ thể về kết quả như: nhà máy Duyên Hải, nhà máy điện Hà Nội, nhà máy xi măng Hải Phòng, nhà máy diêm Thống Nhất, lâm trường Yên Cát, mỏ thiết Cao Bằng,... đã khắc phục những khó khăn, tập hợp ý kiến của anh em để nâng cao tinh thần trách nhiệm, đưa ra những sáng kiến có giá trị. Từ đó, Bác khẳng định, những kinh nghiệm tốt đó cần được phổ biến cho rộng khắp.

Bên cạnh đó, Bác cũng thẳng thắn chỉ ra những công đoàn cơ sở còn những hạn chế, đó là: nhà máy dệt kim Đông Xuân, năm 1960 và công trường Đại học Bách khoa năm 1961 không khai hội công nhân viên chức; công trường nhà máy điện Uông Bí, chỉ chạy theo năng suất mà không chú ý đến chất lượng; công đoàn địa chất 33, công đoàn mỏ Mạo Khê..., nội bộ kém đoàn kết; công đoàn đội cầu Trần Quốc Bình, không quan tâm đến nhà giữ trẻ... Và khẳng định, đó là những khuyết điểm cần phải quyết tâm sửa chữa.

Từ những ưu điểm và hạn chế của các tổ chức công đoàn, làm cơ sở cho việc nêu lên “mấy điểm chủ yếu về nhiệm vụ của công đoàn”, Bác đã viện dẫn câu nói của Lênin như sau: “Công đoàn là trường học của chủ nghĩa cộng sản. Muốn thực hiện lời dạy đó, cán bộ công đoàn phải thấm nhuần và giáo dục cho công nhân thấm nhuần: Ý thức làm chủ tập thể và cần kiệm xây dựng nước nhà. Nâng cao nhiệt tình lao động và tôn trọng kỷ luật lao động. Đẩy mạnh thi đua yêu nước. Ra sức giúp đỡ nông dân cải tiến kỹ thuật canh tác, củng cố hơn nữa khối công nông liên minh. Chống tệ quan liêu, lãng phí, tham ô”.

Từ đó, Bác yêu cầu cán bộ công đoàn “phải cố gắng học tập văn hóa, chính trị, nghiệp vụ. Kinh tế của ta ngày càng phát triển, hàng ngũ công nhân ngày càng thêm đông. Muốn làm tròn nhiệm vụ của mình thì cán bộ phải luôn luôn cố gắng học tập, cố gắng vươn lên để không ngừng tiến bộ”.

Để khẳng định những nhiệm vụ mà công đoàn phải thực hiện, Bác dùng 4 từ “phải” để xác lập các câu cùng cấu trúc, làm tăng thêm ý nghĩa của bài phát biểu:

“Phải chủ động xây dựng quan hệ đoàn kết và phối hợp giúp đỡ lẫn nhau giữa các tổ chức, và các ngành nghề, nhất là giữa công đoàn, giám đốc và đoàn thanh niên.

Phải chống tư tưởng chờ đợi, ỷ lại, và cục bộ.

Phải có kế hoạch bồi dưỡng các anh hùng và chiến sĩ thi đua, để phát huy vai trò kiểu mẫu và tác dụng đầu tàu của họ.

Phải tiếp tục đẩy mạnh cải tiến quản lý xí nghiệp, thực hiện tốt công nhân tham gia quản lý và cán bộ tham gia lao động”.

Ngoài ra, Bác cũng căn dặn anh em lao động trí óc và cán bộ khoa học, kỹ thuật, công đoàn phải có kế hoạch giúp đỡ họ không ngừng tiến bộ, và thực hiện đoàn kết chặt chẽ giữa lao động trí óc và lao động chân tay… Công đoàn các cấp cần cải tiến lối làm việc, cần đi sát quần chúng, tăng cường đôn đốc kiểm tra, cần bớt giấy tờ từng đống và hội họp lu bù. Cán bộ cấp trên cần thường xuyên đi đến cơ sở để giúp đỡ họ một cách thiết thực hơn.

Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với công nhân nhà máy xe lửa Gia Lâm, ngày 19/5/1955. (Ảnh chụp lại từ CD-ROM Hồ Chí Minh Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, năm 2011)

Kế thừa giá trị tư tưởng của Bác về tổ chức công đoàn, Đảng và Nhà nước ta từ trước đến nay luôn quan tâm, chăm lo tổ chức công đoàn phát triển không ngừng.

Để chuẩn bị cho đại hội công đoàn các cấp và Đại hội XIII Công đoàn Việt Nam nhiệm kỳ 2023 - 2028, ngày 17/1/2022, Ban Bí thư ban hành Chỉ thị số 13-CT/TW về lãnh đạo đại hội công đoàn các cấp và Đại hội XIII Công đoàn Việt Nam nhiệm kỳ 2023 - 2028, trong đó xác định: “Chú trọng khơi dậy ý chí, khát vọng, tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc; bồi dưỡng, rèn luyện, nâng cao nhận thức và bản lĩnh chính trị, giác ngộ giai cấp, trình độ, kỹ năng, tác phong công nghiệp, hiểu biết pháp luật, kỷ luật lao động cho đoàn viên và người lao động. Đề ra các giải pháp nâng cao chất lượng, tập trung sửa chữa, khắc phục những hạn chế, khuyết điểm trong nhiệm kỳ qua; tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, toàn diện nội dung, phương thức hoạt động công đoàn các cấp; đẩy nhanh phát triển các thiết chế công đoàn; nâng cao vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động… Xây dựng tổ chức công đoàn vững mạnh, coi trọng xây dựng và tạo nguồn cán bộ công đoàn các cấp, tập trung xây dựng đội ngũ chủ tịch công đoàn cơ sở đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ”.

TRỌNG NHÂN

TÀI LIỆU THAM KHẢO VÀ TRÍCH DẪN

[1] Chỉ thị số 13-CT/TW, ngày 17/1/2022 của Ban Bí thư về lãnh đạo đại hội công đoàn các cấp và Đại hội XIII Công đoàn Việt Nam nhiệm kỳ 2023 - 2028.

[2] Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb Chính trị Quốc gia Sự thật, năm 2011, tập 13, trang 432 - 435.

[3] Hồ Chí Minh, Biên niên tiểu sử, Nxb Chính trị Quốc gia, năm 2007, tập 8, trang 139, 140.